7 loại sâu hại cây cảnh thường gặp và cách tiêu diệt hiệu quả

Sâu hại cây cảnh có thể gây ra nhiều tác hại, ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như vẻ đẹp của cây. Do đó việc phát hiện sớm để đưa ra phương án điều trị là vô cùng quan trọng. Vậy cảnh thường bị các loại sâu hại nào tấn công? Cách xử lý cho từng loại sâu hại đó như thế nào? Cùng mê cây cảnh tìm hiểu về các loại sâu bệnh trên cây cảnh thường gặp nhất cũng như cách điều trị hiệu quả nhé.

Các loại sâu hại trên cây cảnh thường gặp nhất

Sâu hại cây cảnh là một vấn đề phổ biến mà người chơi cây cảnh thường xuyên gặp phải. Những loài sâu này có thể gây ra những tổn thất nghiêm trọng cho cây cảnh bằng cách ăn lá, rễ, hoa và thậm chí là quả, dẫn đến việc suy yếu hoặc chết cây. Mặc dù có nhiều biện pháp phòng trừ sâu hại như sử dụng thuốc trừ sâu hóa học hoặc phương pháp hữu cơ nhưng việc kiểm soát sâu hại vẫn là một thách thức đối với người trồng cây.

Điều này đặc biệt đúng trong trường hợp của những người chơi cây cảnh muốn duy trì một môi trường tự nhiên và không sử dụng hóa chất độc hại. Để bảo vệ cây cảnh của mình, việc nhận biết sớm các dấu hiệu của sự tấn công của sâu hại và triển khai các biện pháp kiểm soát phù hợp là rất quan trọng. Dưới đây là một số loại sâu hại trên cây cảnh thường gặp nhất.

1. Rệp

Rệp là một trong những loại côn trùng gây hại phổ biến nhất trên cây cảnh. Các loại rệp phổ biến như:

• Rệp vảy: Rệp vảy có kích thước nhỏ, hình bầu dục, có vảy phủ trên cơ thể. Chúng thường bám trên lá, cành và thân cây,
• Rệp sáp: Rệp sáp có kích thước nhỏ, hình bầu dục, phủ một lớp sáp trắng trên cơ thể. Chúng cũng bám trên lá, cành và thân cây, hút nhựa cây và tiết ra mật ngọt, thu hút kiến đến.
• Rệp ống: Rệp ống có kích thước nhỏ, hình trụ, thường sống thành từng bầy trong các ống rơm hoặc vỏ cây. Chúng hút nhựa cây và làm cho cây còi cọc, phát triển kém.
• Rệp vừng: Rệp vừng là một loại côn trùng có thể có màu xanh, trắng, vàng hoặc đen. Chúng sinh sản nhanh chóng và có thể bám chặt vào cây trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, vì chúng có cấu trúc cơ thể mềm dẻo, việc tiêu diệt chúng không quá khó khăn.
• Rệp bột: Có kích thước nhỏ từ 1-2 mm,  màu trắng hoặc nâu, phủ một lớp bột trắng mịn trên cơ thể. Chúng thích sống ở những nơi khô ráo, thường tập trung trên lá, thân và cành cây. Hút nhựa cây, làm cho lá vàng, khô, rụng, cành teo tóp, cây còi cọc, sinh trưởng kém.
• Rệp phấn trắng: Kích thước nhỏ khoảng 0,5-1 mm, có màu trắng hoặc hồng, phủ một lớp phấn trắng mịn trên cơ thể và cánh. Thích sống ở những nơi có nhiều ánh sáng, thường tập trung trên lá non, hoa và quả. Hút nhựa cây, làm cho lá vàng, xoăn lại, cành teo tóp, cây còi cọc, sinh trưởng kém, quả bị méo mó, teo tóp.

Dấu hiệu nhận biết

Dưới đây là các dấu hiệu để nhận biết cây cảnh đang bị rệp tấn công:

• Lá cây bị vàng úa, rụng lá: Rệp hút nhựa cây, khiến cây thiếu dinh dưỡng và nước, dẫn đến lá cây bị vàng úa và rụng lá. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho cây linh sam bị vàng lá.
• Trên lá, cành và thân cây xuất hiện các đốm trắng hoặc nâu: Đây là dấu hiệu cho thấy rệp đang bám trên cây và hút nhựa cây.
• Mật ngọt do rệp tiết ra thu hút kiến đến: Kiến có thể làm hại cây cảnh bằng cách cắn phá lá và hoa.
• Cây còi cọc, phát triển kém: Rệp hút nhựa cây, khiến cây thiếu dinh dưỡng và nước, dẫn đến cây còi cọc, phát triển kém.

Sâu xanh, hay còn gọi là sâu lá có kích thức khoảng 1 – 2 cm. Đây là một loại sâu bệnh trên cây cảnh tấn công ở phần lá cây. Chúng có màu xanh lục, hoạt động vào ban đêm, ban ngày ẩn nấp dưới mặt lá hoặc trong các kẽ cành nên sẽ rất khó để nhìn thấy. Sâu xanh sinh sản rất nhanh chóng, có thể gây hại cho cây cảnh trong thời gian ngắn nếu không được phát hiện kịp thời.

Dấu hiệu nhận biết

• Lá cây bị ăn thủng lỗ chỗ: Đây là dấu hiệu dễ nhận biết nhất cho thấy cây cảnh bị sâu xanh tấn công.
• Phân của sâu xanh rơi trên mặt đất: Phân của sâu xanh có màu xanh đen, rơi xuống đất dưới gốc cây.

Cách đặc trị:

Nếu bạn chỉ có một số ít cây cảnh, bạn có thể thực hiện việc bắt sâu. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng các loại thuốc trừ sâu như: Pegasus 500SC (nồng độ 0,07-0,1%) hoặc Ancol 20EC (0,1-0,15%) để diệt sâu. Đảm bảo tuân thủ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất và luôn bảo vệ bản thân và môi trường khi sử dụng các loại hóa chất này.

3. Nhện đỏ

Nhện đỏ là một loại côn trùng rất nhỏ, có kích thước chỉ khoảng 0.2 đến 0.5 mm. Chúng thường được tìm thấy ở mặt dưới của lá và tạo ra một màng mịn, mượt ở phía dưới lá. Chúng sẽ hút nhựa cây để sinh sống khiến cho cây yếu đi và kém phát triển.

Dấu hiệu nhận biết

• Mặt dưới của lá cây, nếu thấy có những chấm nhỏ màu đỏ cam hoặc nâu, di chuyển chậm chạp.
• Trên cây xuất hiện các mạng nhện mỏng, nhỏ.
• Cây có dấu hiệu vàng lá và rụng trái mùa.

Cách đặc trị:

• Loại bỏ nhện đỏ và trứng của chúng: Dùng tay hoặc tăm bông nhúng nước hoặc cồn nhẹ để lau sạch nhện đỏ và trứng của chúng trên lá và cành cây.
• Phun nước mạnh: Nước mạnh có thể giúp смыть nhện đỏ ra khỏi cây. Tuy nhiên, cần lưu ý không nên phun nước quá mạnh vì có thể làm rụng lá và hoa.
• Cắt tỉa cành lá bị nhiễm bệnh: Cắt bỏ những cành lá bị nhiễm nhện đỏ nặng để tiêu hủy nguồn bệnh.
• Sử dụng dung dịch xà phòng: Pha loãng xà phòng tắm hoặc nước rửa chén với nước theo tỷ lệ 1:1. Dùng bình xịt phun dung dịch xà phòng lên lá và cành cây, chú ý phun vào cả mặt dưới của lá. Lặp lại việc phun xịt 2-3 lần mỗi ngày, cách nhau 1-2 ngày, cho đến khi nhện đỏ bị tiêu diệt hoàn toàn.
• Một số loại thuốc trừ sâu sinh học có hiệu quả trong việc diệt trừ nhện đỏ trên cây cảnh bao gồm: Neem oil, dầu khoáng, Bacillus thuringiensis (Bt). Cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng trên bao bì thuốc khi sử dụng.
• Một số loại thảo mộc có thể giúp xua đuổi nhện đỏ như: tỏi, ớt, sả, tía tô. Dùng các loại thảo mộc này để pha chế dung dịch phun lên cây hoặc trồng xen kẽ với cây cảnh.

5. Sâu đục thân

Một trong những sâu bệnh trên cây cảnh phổ biến mà không thể không nhắc đến đó là sâu đục thân. Loại này sẽ ăn hết các lớp lõi gỗ bên trong cây, khiến cây yếu, dễgãy và ngăn cản quá trình vận chuyển dinh dưỡng làm cho cây bị héo và chết đi.

Dấu hiệu nhận biết

• Sâu thường thải mùn gỗ màu nâu trắng qua lỗ đục trên cây. Nếu bạn thấy một lớp như mùn cưa quanh gốc chắc chắn cây của bạn đang bị sâu đục thân. Dò theo lớp mùn sẽ thấy một cái lỗ mà từ đó sâu chui vào.
• Sâu đục thân ăn phần lõi gỗ bên trong cây, khiến cành và nhánh trở nên yếu ớt và dễ gãy.
• Khi sâu đục thân tấn công vào hệ thống mạch dẫn của cây, lá cây sẽ không nhận được đủ nước và dinh dưỡng, dẫn đến vàng úa và rụng.

Cách đặc trị:

• Bắt và tiêu diệt sâu non: Dùng tay bắt và tiêu diệt sâu non khi chúng mới đục vào thân cây.
• Cắt bỏ cành, nhánh bị nhiễm sâu: Cắt bỏ những cành, nhánh bị sâu đục thân và tiêu hủy để hạn chế sự lây lan của sâu.
• Có thể sử dụng một số loại thuốc trừ sâu hóa học để diệt trừ sâu đục thân như: Regent, Biđat, Lufenuron. Cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng trên bao bì thuốc khi sử dụng. Nên sử dụng các loại thuốc trừ sâu có nguồn gốc sinh học để hạn chế tác hại đến môi trường.

6. Tuyến trùng

Tuyến trùng là một loại động vật không xương sống, thuộc họ giun tròn, có kích thước nhỏ hơn 1 mm và rất khó để nhận thấy bằng mắt thường. Chúng sẽ sống ký sinh trên rễ cây và hút nhựa cây để sinh sống.

Dấu hiệu nhận biết

• Tuyến trùng phá hoạt rễ cây khiến cho cây không thể hấp thụ nước và dinh dưỡng. Do đó cây bị tuyến trùng thường yếu ớt, kém phát triển, lá héo.
• Trường hợp bị tuyến trúng nặng sẽ khiến cho cây cảnh bị chết.

Cách đặc trị:

• Sử dụng thuốc trừ tuyến trùng: Có nhiều loại thuốc trừ tuyến trùng khác nhau trên thị trường. Cần lựa chọn loại thuốc phù hợp với loại cây cảnh, loại tuyến trùng và giai đoạn phát triển của cây. Cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng trên bao bì thuốc khi sử dụng. Sử dụng thuốc trừ tuyến trùng quá liều có thể gây hại cho môi trường và sức khỏe con người.
• Sử dụng nấm Trichoderma: Nấm Trichoderma là một loại nấm có khả năng tiêu diệt tuyến trùng. Có thể sử dụng nấm Trichoderma dưới dạng dung dịch tưới gốc hoặc trộn vào đất trồng.
• Sử dụng vi khuẩn Bacillus thuringiensis (Bt): Vi khuẩn Bt cũng có khả năng tiêu diệt tuyến trùng. Có thể sử dụng vi khuẩn Bt dưới dạng dung dịch tưới gốc hoặc trộn vào đất trồng.
• Ngâm nước: Ngâm chậu cây cảnh trong nước ấm (khoảng 40°C) trong thời gian 30 phút – 1 tiếng có thể giúp tiêu diệt một số loại tuyến trùng.
• Nắng nóng: Phơi chậu cây cảnh dưới ánh nắng mặt trời trong thời gian dài có thể giúp tiêu diệt một số loại tuyến trùng.

7. Bọ trĩ

Bọ trĩ là một loại sâu hại cho cây cảnh, đây được xem như là nổi ám ảnh của những nhà vườn trồng mai. Nó có kích thức khá bên nên rất khó quan sát bằng mắt thường. Bọ trĩ thường núp dưới mặt lá, gốc cây hút chích mật hoa, nhựa thân cây để sống làm cho lá và hoa giảm sắt tố.

Dấu hiệu nhận biết

• Phần lá già (trưởng thành) sẽ có các vết đốm màu đen hoặc nâu. xuất hiện loang lỗ ở mặt trên và mặt dưới của lá.
• Phần lá non sẽ bị xoăn lại do bọ trĩ tấn công hút hết nhựa khiến là lá bị xoăn. Nếu bạn quan sát tổng thể thấy tỷ lệ lá nón xoăn lại thì khả năng đến 80% cây bị bọ trĩ tấn công.
• Ở phần nụ hoa: Nụ hoa bị các vết bầm màu nâu hoặc đen, hoa khô. Khi bọ trĩ hút hết nhựa trên cánh hóa sẽ làm hoa bị tóp lại, héo úa và thiếu sức sống.

Cách đặc trị:

• Bắt và tiêu diệt bọ trĩ: Dùng tay bắt và tiêu diệt bọ trĩ trên lá và cành cây.
• Phun nước mạnh: Nước mạnh có thể giúp смыть bọ trĩ ra khỏi cây. Tuy nhiên, cần lưu ý không nên phun nước quá mạnh vì có thể làm rụng lá và hoa.
• Sử dụng nấm Beauveria bassiana: Nấm Beauveria bassiana là một loại nấm có khả năng tiêu diệt bọ trĩ. Có thể sử dụng nấm Beauveria bassiana dưới dạng dung dịch tưới gốc hoặc phun lên lá và cành cây.
• Sử dụng dung dịch tỏi: Pha loãng tỏi với nước theo tỷ lệ 1:1 và phun lên lá và cành cây.
• Sử dụng thuốc trừ sâu sinh học: Có nhiều loại thuốc trừ sâu sinh học có hiệu quả trong việc diệt trừ bọ trĩ trên cây cảnh như Neem oil, dầu khoáng, spinosad.
• Sử dụng thuốc trừ sâu hóa học: Có thể sử dụng một số loại thuốc trừ sâu hóa học để diệt trừ bọ trĩ như Radiant, Biđat, Karate.

Các biện pháp phòng trừ sâu hại cho cây cảnh hiệu quả

1. Tạo điều kiện môi trường sống tốt

• Ánh sáng: Cây cảnh cần có ánh sáng đầy đủ để quang hợp và phát triển tốt. Đối với những loại cây ưa nắng thì bạn nên để cây ở những vị trí có nắng tự nhiên giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
• Nước: Cần phải tưới nước cho cây cảnh đúng cách. Tùy vào đặc điểm của từng loại cây mà tưới nước cho hợp lý. Tránh để cây bị thiếu nước hoặc quá nhiều nước, dễ tạo môi trường cho nấm bệnh phát triển
• Phân bón: Bón phân cho cây cảnh định kỳ theo hướng dẫn để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây.

2. Kiểm tra cây thường xuyên

• Thường xuyên cắt tỉa cây cảnh để phát hiện sớm các dấu hiệu của sâu bệnh, nấm mốc hoặc các vấn đề khác.
• Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy có biện pháp xử lý kịp thời để tránh lây lan sang các bộ phận khác của cây hoặc sang các cây khác.

4. Sử dụng biện pháp phòng trừ sinh học

• Sử dụng các loại côn trùng có ích như bọ rùa, ong bắp cày để tiêu diệt sâu bệnh hại cây.
• Sử dụng các dung dịch sinh học như tỏi ớt, neem oil hoặc dầu khoáng để phòng trừ sâu bệnh.

5. Hạn chế sử dụng thuốc hóa học

• Việc sử dụng thường xuyên thuốc hóa học có thể khiến sâu bệnh trở nên kháng thuốc, gây khó khăn cho việc điều trị sau này.
• Chỉ sử dụng thuốc hóa học khi thực sự cần thiết và tuân thủ hướng dẫn sử dụng nghiêm ngặt.

6. Cách ly cây bị bệnh

• Nếu phát hiện cây cảnh bị bệnh, hãy cách ly cây đó ra khỏi các cây khác để tránh lây lan.
• Xử lý cây bị bệnh theo hướng dẫn phù hợp.

Trên đây chúng tôi vừa đề cập đến một số loại sâu hại cây cảnh mà bạn có thể dễ dàng nhận biết và có biện pháp điều trị kịp thời cho các chậu cây cảnh của mình. Chúc các bạn sẽ có những chậu cây cảnh thật khỏe mạnh. Đừng quên theo dõi mê cây cảnh để cập nhật thêm các kiến thức về cách chăm sóc cây cảnh nhé.