Kỹ thuật tạo dáng cây thác đổ đẹp mắt cho cây cảnh

Tạo dáng cây thác đổ là một hình thức nghệ thuật bonsai đặc biệt, đây không chỉ là một tác phẩm thiên nhiên thu nhỏ mà còn là một tuyệt tác mang đậm dấu ấn cá nhân của người trồng. Để tạo ra một cây thác đổ hoàn mỹ đòi hỏi người nghệ nhân phải có sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và kỹ năng tinh tế, kết hợp với sự am hiểu sâu sắc về cây cảnh và thiên nhiên. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu về bí quyết tạo hình bonsai thác đổ chi tiết nhất, để bạn có thể tự tay sáng tạo những tác phẩm độc đáo của riêng mình.

Lịch sử và nguồn gốc cây dáng thác đổ

Cây dáng thác đổ hay còn được gọi là bonsai dáng huyền, là một trong những dáng cây bonsai cơ bản và lâu đời nhất. Bonsai dáng thác đổ được cho là bắt nguồn từ nghệ thuật bonsai của Trung Quốc vào thế kỷ thứ 6. Sau đó, nghệ thuật bonsai được du nhập vào Nhật bản vào thế kỷ thứ 13 và được phát triển mạnh mẽ tại đây. Các nghệ nhân bonsai Nhật Bản đã sáng tạo ra nhiều thế cây bonsai độc đáo, trong đó có dáng thác đổ.

Dáng cây dáng nước đổ cũng được ưa chuộng tại Việt Nam bởi vẻ đẹp độc đáo và ý nghĩa tốt đẹp. Dáng cây này mô phỏng hình ảnh dòng thác nước hùng vĩ từ trên cao đổ xuống. Bonsai thác đổ mang ý nghĩa tượng trưng cho sức sống mãnh liệt, sự kiên cường vượt qua nghịch cảnh và tinh thần không ngừng vươn lên.

Ý nghĩa dáng cây thác đổ

Dáng cây thác đổ là một trong những thế cây bonsai phổ biến và được yêu thích bởi vẻ đẹp độc đáo và những ý nghĩa sâu sắc mà nó mang lại.

Về mặt thẩm mỹ:

• Sự uyển chuyển, mềm mại: Dáng thác đổ tạo cảm giác uyển chuyển, mềm mại cho cây cảnh, thể hiện sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên.
• Sức sống mãnh liệt: Dù đổ xuống nhưng cành cây vẫn vươn lên, tượng trưng cho sức sống mãnh liệt, ý chí kiên cường vượt qua mọi khó khăn thử thách.
• Sự hài hòa: Dáng thác đổ tạo sự hài hòa giữa các yếu tố âm dương, tượng trưng cho sự cân bằng trong cuộc sống.

Về mặt phong thủy:

• Mang lại tài lộc: Dòng nước tượng trưng cho tài lộc, do đó cây cảnh dáng thác đổ được tin là mang lại tài lộc, may mắn cho gia chủ.
• Hóa giải vận hạn: Dáng thác đổ được cho là có khả năng hóa giải vận hạn, mang lại bình an cho gia chủ.
• Tăng cường sức khỏe: Dòng nước còn tượng trưng cho sức khỏe, do đó cây cảnh dáng thác đổ được tin là giúp tăng cường sức khỏe cho gia chủ.

Ngoài ra, dáng cây thác đổ còn mang ý nghĩa:

• Sự trường thọ: Cây cảnh có thể sống lâu đời, tượng trưng cho sự trường thọ.
• Sự hiếu thảo: Dáng cây đổ xuống như thể hiện sự hiếu thảo, biết ơn đối với ông bà cha mẹ.
• Lòng kiên trì: Quá trình tạo dáng thác đổ đòi hỏi sự kiên trì, nhẫn nại, tượng trưng cho ý chí kiên trì trong cuộc sống.

Tóm lại, dáng cây thác đổ không chỉ đẹp về mặt thẩm mỹ mà còn mang lại nhiều ý nghĩa sâu sắc về mặt phong thủy và tinh thần. Do đó, đây là một trong những thế cây bonsai được nhiều người yêu thích và lựa chọn để trang trí cho ngôi nhà của mình.

Hướng dẫn tạo dáng cây thác đổ chi tiết

Để tạo được dáng bonsai thác đổ đẹp, người chơi cây cần có có sự tỉ mỉ và kiên nhẫn. Quá trình này cũng đòi hỏi bạn phải có kinh nghiệm và tay nghề vững để tạo ra tác một tác phẩm đẹp mắt. Cùng tham khảo quá trình uốn cây cảnh dáng thác đổ dưới đây:

Bước 1: Chuẩn bị

• Chọn cây (phôi)

Đầu tiên bạn cần lựa chọn cây có thân khỏe mạnh, rễ phát triển tốt và có khả năng uốn nắn dễ dàng. Đa phần người chơi cây cảnh sẽ chọn cây trực lắc hoặc cây có hình chữ C để dễ dàng trong việc tạo dáng cây thác đổ.

Quá trình từ khi phôi mới được đem về cho đến khi cây cảnh đạt được dáng thác đổ là một hành trình kéo dài và tốn nhiều công sức. Cụ thể, để cây nằm ra dáng thác đổ có thể mất ít nhất 2 năm. Để hình thành bộ tàn hoàn chỉnh, phải mất ít nhất 5 năm và trải qua khoảng 3 lần thay chậu, từ chậu lớn sang chậu nhỏ hơn, để cây có thể sống khỏe mạnh trong chậu nhỏ như hiện tại.

Ban đầu, phôi cây không có dáng đổ như cây hoàn thiện đã hoàn thiện. Chuyển một cây từ dáng thẳng sang dáng đổ là một quá trình kéo dài qua nhiều năm, yêu cầu nghiêng cây từ từ từng bước. Nếu cố gắng hạ cây từ dáng thẳng xuống dáng đổ quá nhanh, rễ cây sẽ gặp vấn đề nghiêm trọng. Rễ phía trên sẽ không có đất và dinh dưỡng, trong khi rễ phía dưới không thể chống đỡ được trọng lượng của toàn bộ cây. Một số cây phù hợp để bạn chọn tạo dáng thác đổ như: cây cẩm thị, Sam Hương, Cần Thăng…

• Chọn chậu: Chọn chậu phù hợp, thường là chậu nông và có kích thước đủ lớn để dễ dàng uốn cành xuống.
• Dụng cụ: Chuẩn bị dây uốn (dây nhôm hoặc đồng), kéo cắt cành, kìm bấm, băng keo và các dụng cụ cần thiết khác.

Bước 2: Bắt đầu tạo dáng cây thác đổ

• Xử lý bộ rễ

Sau khi cây đã phát triển tốt và có bộ rễ khỏe mạnh, bạn cần tiến hành nới bộ rễ lên dần để bắt đầu trồng cây nghiêng đổ từ từ. Quá trình tạo dáng thác đổ cho cây cảnh không chỉ tập trung vào việc uốn cành và thân cây, mà còn phải chú trọng đến việc xử lý và phát triển bộ rễ. Bộ rễ nổi lên cao, tạo điểm nhấn mạnh mẽ và tự nhiên cho cây thành phẩm, cần được xử lý cẩn thận từ ban đầu.

Ví dụ: hình ảnh nghệ nhân tạo dáng thác đổ cho cây hoa mai

Cách để làm bộ rễ nổi lên cao đơn giản và tiết kiệm chi phí là cắt một miếng nhựa mỏng và tạo be bờ xung quanh gốc cây ở phía bạn muốn phát triển rễ mới. Miếng nhựa này sẽ giữ chất trồng tại chỗ và giúp nuôi dưỡng rễ. Đổ thêm chất trồng vào khu vực được be bờ, đảm bảo chất trồng giàu dinh dưỡng và thoáng khí để rễ mới có thể phát triển mạnh mẽ.

Khi rễ mới mọc dài và khỏe mạnh, bắt đầu hạ dần mức chất trồng xung quanh gốc cây. Thực hiện từ từ để rễ dần lộ ra một cách tự nhiên, không gây tổn thương cho cây.

• Tạo dáng cây thác đổ

Bạn không nên cho cây đổ hẳn trong một lần mà nên nuôi các chi từ từ. Bạn hãy nuôi bắt đầu từ chi số hai trở đi rồi mới đến chi đầu tiên. Chi số một sẽ nhanh chóng bắt kịp độ ngã của các chi khác nhờ ưu thế phần ngọn. Để đạt được số chi mong muốn, người chơi bonsai có thể dùng dao cắt vào những vị trí phù hợp trên thân cây. Điều này sẽ giúp mầm non mọc lên tại những vị trí đó.

Khi mầm non lớn và có rễ hướng lên trên, bạn hãy bắt đầu giai đoạn ghép lá. Tại chi số ba sẽ có hai nhánh cũng cỡ mọc song song với nhau. Bạn có thể giữ nguyên và thực hiện ghép lá nhỏ mà không cần cắt bớt nhánh. Lúc này bonsai thác đổ đã dần hình thành nhưng từ chi số 4 đến phần ngọn cây vẫn còn yếu, bạn cần giữ nguyên hai nhánh ở chi thứ ba để dự phòng.

Bước 3: Cắt tỉa cây bonsai dáng huyền

Để duy trì hình dạng của cây dáng thác đổ, người chơi bonsai cần thực hiện cắt tỉa cây cảnh thường xuyên. Dưới đây là một số nguyên tắt cắt tỉa bonsai thác đổ đẹp mà bạn cần lưu ý:

• Khi cắt tỉa, hãy đảm bảo các nhánh cây nhỏ dần lên trên theo chiều dọc của thân cây. Điều này tạo cảm giác thác nước đổ từ trên cao xuống dưới một cách tự nhiên.
• Cắt tỉa các nhánh để phân bố theo hình xoắn ốc quanh phần thân cây. Tránh để các nhánh tập trung ở một vị trí, tạo sự cân bằng và hài hòa cho tán cây.
• Tạo hình tán cây bonsai dáng thác đổ theo hình chóp, với phần đỉnh nhọn và các nhánh xòe rộng dần về phía dưới.
• Cắt bỏ những cành mọc ở vị trí xấu. Chẳng hạn như mọc chéo nhau, mọc hướng vào trong thân cây hoặc che khuất tầm nhìn của các cành đẹp hơn. Loại bỏ những cành vô ích, những cành héo úa và cành chết để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của cây và tạo mỹ quan cho bonsai.
• Nếu có hai cành mọc đối nhau hãy giữ lại cành khỏe mạnh hơn và cắt bỏ cành còn lại.
• Cắt bỏ những chồi mọc đứng từ cành để tạo sự mềm mại và uyển chuyển cho dáng thác đổ.
• Không nên chọn chồi mảnh mai làm đầu của cành lớn. Chọn chồi khỏe mạnh, có tiềm năng phát triển tốt để tạo điểm nhấn cho tán cây.

Một số lưu ý khi chăm sóc cây dáng thác đổ

Để giữ cho cây cảnh dáng thác đổ luôn đẹp và khỏe mạnh, cần lưu ý một số điều sau:

• Ánh sáng: Cây cần cung cấp đủ ánh sáng để quang hợp. Tuy nhiên, cần tránh để cây tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời gay gắt trong thời gian dài vì có thể làm cháy lá.
• Thay chậu: Thay chậu cho cây bonsai thác đổ 2-3 năm một lần tùy vào từng loại cây. Bạn cần thay đất cẩn thận để tránh làm tổn thương cây và ảnh hưởng đến hình dáng của cây.
• Tưới nước: Tưới nước cho cây cảnh thường xuyên, đặc biệt là trong mùa hè khi cây bốc hơi mạnh. Khi tưới cần tránh để cây bị úng nước hoặc quá khô.
• Bón phân: Tùy vào từng loại cây sẽ có một mật độ bón phân riêng. Tránh bón phân cho cây cảnh quá nhiều hoặc quá ít vì có thể làm ảnh hưởng đến sức khỏe của cây và mất dáng cây.
• Cắt tỉa: Cắt tỉa thường xuyên để duy trì dáng huyền tự nhiên cho cây theo những hướng dẫn ở trên.
• Quan sát sự phát triển: Theo dõi cây thường xuyên để đảm bảo cây không bị tổn thương và phát triển đúng hướng.
• Điều chỉnh dây uốn: Khi cây lớn lên, có thể cần điều chỉnh lại dây uốn để đảm bảo dáng cây được duy trì và phát triển tự nhiên.
• Phòng trừ sâu bệnh: Theo dõi thường xuyên để sớm phát hiện các dấu hiệu của sâu bệnh và sử dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh phù hợp. Nếu không diệt trừ sâu bệnh kịp thời có thể ảnh hưởng đến dáng thác đổ của cây, nghiêm trọng hơn có thể gây chết cây.

Tạo dáng cây thác đổ không chỉ là quá trình tạo ra một tác phẩm nghệ thuật, mà còn là biểu tượng của sự kiên nhẫn và sáng tạo. Quá trình tạo dáng và chăm sóc bonsai đòi hỏi sự tỉ mỉ nhưng thành quả đạt được là một tác phẩm sống động và đẹp mắt. Hy vọng những chia sẻ trên đã mang lại cho bạn những kiến thức hữu ích trong quá trình tạo dáng cây thác đổ của mình. Chúc bạn thành công!